یک بام و دو هوای پیک نوروزی

حل پيك نوروزي در حالي اختياري است كه مسئولان آموزش و پرورش از برنامه‌ريزي براي بروز خلاقيت دانش آموزان در تعطيلات نوروزي خبر مي‌دهند؛ اين همان يك بام و دو هواي پيك نوروزي است كه اختيار توزيع آنها بر عهده آموزش و پرورش استان‌ها گذاشته شد.

امتحانات ثلث دوم که تمام می‌شد، شیرینی نزدیک شدن به ایام عید آنقدر بود که خستگی امتحانات را از تنت بیرون کند. عید و تعطیلاتش با بوی خوش عیدی بود که شیرین می‌شد، با آجیل‌هایی که شکل بلورهای کوچک و بزرگ را می‌گرفت و سفره هفت سین را زینت می‌بخشید، با سفرهای دسته جمعی که سفره ناهارش روی چمن و سبزه پهن می‌شد، کارتون‌های مورد علاقه‌ات، خواب‌ تا لنگه ظهر و یکی شدن صبحانه با ناهار خاطراتی است که شیرینی طعمش با گذشت سال‌ها هنوز زیر زبان مزه می‌دهد.

اما کابوسش با فاصله کمی بعد از انفجار توپ سال نو روی تمام رویاهایی که برای عید نقشه کشیده بودی، پیدا می‌شد.

شیرینی روزهای نو شده، مثل قندی بود که توی استکان چایی دلت حل می‌شد اما مگر این کابوس دست بردار بود، همه جا بود، هرجا می‌رفتی دنبالت می‌آمد، اگر از ذهن خودت هم دور می‌شد از ذهن مادرت که دور نمی‌شد، مدام یادآوری می‌کرد، حتما یاد نداری کارتونی را که دوست داشتی با نهایت لذت و آرامش تماشا کنی و مادرت اعتراضی نکرده باشد، حتی نگاه‌های مچ‌گیرانه‌‌اش در عید دیدنی‌ها هم دنبالت بود و با نگاهش مضطربت می‌کرد.

صحبت از غول آخر بازی‌های آتاری نیست، سخن از شوق روزهای تعطیل و شیرین عید است که با مشق‌های مخصوص روزهای عید و یادآوری نگاه‌های شماتت بار خانم یا آقا معلم رنگ می‌باخت و تلخ می‌شد، صحبت از "پیک نوروزی" است.

تکلیف اختیاری

پیک نوروزی که سال‌ها جز تکالیف اجباری برای دانش‌آموزان در ایام عید محسوب می‌شد و نمره حل مسائل و تکالیفی که معلم‌ها در نظر می‌گرفتند مستقیم در نمره پایان سال تاثیر داشت، در یکی دو سال گذشته، به یک تکلیف اختیاری تبدیل شده است.

پیک نوروزی، همان مجموعه تمرین‌ها و مسئله‌هایی بود که بدون هیچ برنامه‌ریزی خاص در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گرفت تا 13 روز از عمر بهاری آنها تنها با بازی و سرگرمی‌ تلف نشود.

این مجموعه همانند نسخه‌ای برای جلوگیری از اتلاف وقت و زمان دانش‌آموزان تجویز شده بود، تکالیفی که می‌خواست شکاف تحصیلی روزهای پایانی اسفند و ایام آغازین فروردین را پر کند، غافل از آنکه دانش‌آموزانی که این مجموعه تمرین‌ها و سئوالات را بدون هیچ گونه برنامه و تنها برای نمره پایانی دریافت می‌کردند، برنامه‌‌ای هم برای حل آنها نداشتند.

تکالیف خواسته شده یا یک شبه انجام می‌شد و پرونده پیک نوروزی در همان روزهای اول عید بسته می‌شد و یا دانش‌آموزانی که جزو بچه درسخوان‌های کلاس نبودند، در روزهای بعد از تعطیلات نسبت به حل آن اقدام می‌کردند و بعضی‌ها هم که سنگ تمام می‌گذاشتند و از وجود ظرفیت‌هایی مانند خواهر و برادر بزرگ‌تر در خانه و استراتژی تمارض و در نهایت، دلسوزی والدین استفاده کرده و پیک نوروزی حل شده را به معلم‌ها تحویل می‌دادند.

اما در یکی دو سال گذشته دختران و پسرانی که اکنون فرم دانش‌آموزی به تن دارند و 13 روز تعطیل را به خود وعده داده‌اند، اگر دوست داشته باشند و در ایام عید بعد از بازی، تفریح و تماشای کارتون و مسافرت فرصت بکنند، می‌توانند یک سری هم به پیک نوروزی بزنند.

حالا لازم نیست دانش‌آموزان ترس و دلهره‌ای از حل نکردن سئوالات و تکالیفی که معلم‌ها برایشان در نظر گرفته‌اند، به دل راه بدهند چرا که حل این سئوالات و انجام این تکالیف کاملا اختیاری است.

حتی برادر و خواهرهای بزرگ‌تر هم دیگر نیاز نیست نگران باشند که مبادا در روزهای پایانی تعطیلات مجبور شوند، نقاشی‌های پیک نوروزی کوچک‌ترها را‌ بکشند، یا تمرین خط بنویسند و مسئله‌های ریاضی را حل کنند.

توزیع پیک نوروزی در اختیار مدیران آموزش و پرورش

تولید و توزیع پیک‌های نوروزی امسال در اختیار آموزش و پرورش استان‌ها قرار گرفته است و در صورت تشخیص مدیران استانی، پیک‌ها بین دانش‌آموزان توزیع می‌شود، البته توزیع پیک‌های نوروزی میان دانش‌آموزان اجباری نیست و حتی اگر استانی تشخیص دهد که این پیک‌ها در ایام نوروز برای دانش‌آموزان مناسب نیست، هیچ اشکالی به وجود نمی‌آید.

«در استان قم چند سال است پیک نوروزی آماده به دانش آموزان داده نمی‌شود، رشد توانایی و استعدادهای فردی با توجه به موقعیت‌های اجتماعی مورد نظر قرار گرفته است»، اینها گفته‌های مجیده ملایی، معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش استان قم است.

وي در گفتگو با خبرنگار ما از برگزاری جلساتی با مدیران مدارس استان سخن می‌گوید که در آن معیارهایی برای تهیه پیک نوروزی در نظر گرفته شده است و در این مجموعه نوروزی فعالیت‌ها نباید بیش از حد معمول باشد و دانش‌آموز فرصتی برای بازی و تفریح داشته باشد و در فرصت مقتضی به انجام تکالیف بپردازد.

توجه به مناسبت‌های موجود در ایام عید، ارائه تکالیف مهارت‌افزایی و مسئله‌هایی که به یادگیری دانش آموزان کمک کند، از جمله مسائل مطرح در جلسات بوده است.

جذاب نبودن مطالب پیک

ملایی افزود: در جلسات شورای معلمان، مدیران مدارس در زمینه طراحی و اطلاع‌رسانی در زمینه پیک نوروزی توجیه شده‌اند و برنامه‌ها و تکالیف موجود در پیک نوروزی مکمل برنامه‌های درسی خواهد بود.

وی با بیان اینکه فعالیت‌هایی که طراحی شده است، توسط معلمان به دانش‌آموزان توضیح داده می‌شود، گفت: کمیته‌ای برای فعالیت‌های مربوط به پیک نوروزی در ادارات ناحیه و منطقه تشکیل شده است و در شرح وظایف اجرا و نظارت تذکراتی داده شده است.

معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش استان قم بیان کرد: در برخی موارد دانش آموزان حل تکالیف خود را به عهده والدین می‌سپارند و این به دلیل جذاب نبودن مطالب پیک نوروزی است.

ملایی افزود: در طراحی فعالیت‌های مربوط به پیک نوروزی، معیارهایی با رویکرد دینی و مذهبی و توجه به مناسبت‌های موجود در ایام عید در نظر گرفته شده است، به طور مثال ایام فاطمیه در عید نوروز واقع شده و دانش‌آموزان با توجه به این مناسبت اقدام به تهیه مطلب می‌کنند.

استفاده از خلاقیت

وی با بیان اینکه انجام تکالیف نوروزی نمره ندارد، تصریح کرد: این فعالیت‌های می‌‌خواهد، زمینه ابتکار، خلاقیت و پژوهش دانش‌آموزان را فراهم کند.

معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش استان قم گفت:‌ معلمان باید تکالیف نوروزی را به‌گونه‌ای طراحی بکنند که دانش‌آموزان در سفرهای نوروزی نیز بتوانند از خلاقیت خود استفاده کرده و آموخته‌ها و یافته‌های خود را در سفر در اختیار دیگر دانش‌آموزان قرار دهد.

ملایی عنوان کرد: فعالیت‌ها باید در توان و ظرفیت دانش‌آموزان باشد و از هزینه‌های اضافی خانواده‌ها برای تهیه جلد و صحافی جلوگیری شود.

به گفته وی، انجام این تکالیف یک فرصت است تا دانش آموزانی که در برخی دروس ضعیف هستند، عقب ماندگی خود را جبران و از فرصت تعطیلات استفاده بکنند.

معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش استان قم اضافه کرد: در انجام فعالیت‌های ایام تعطیل، پرورش مهارت زندگی مهم است و تا جایی که امکان دارد معلمان در طراحی سئوالات باید به تمام دروس توجه کنند.

همچنین انجام تکالیف پیک نوروزی نباید کار دشوارکننده باشد، نوشتن خلاصه یک کتاب و اقداماتی از این دست نباید در محتوای مطالب گنجانده شود.

معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش استان قم یادآور شد: پیک آماده اجباری نیست و تنها رقابتی در زمینه پژوهش بین دانش آموزان ایجاد شده است و با برگزاری نمایشگاه از تحقیقات انجام شده تجلیل می‌شود.

به نظر می‌رسد، یک بام و دو هوای مسئولان در تهیه و تولید پیک نوروزی همچنان ادامه دارد، چرا که اگر قرار است انجام تکالیف نوروزی از سوی دانش آموزان اختیاری باشد دیگر برنامه ریزی‌ها و برگزاری جلسات با مدیران در این زمینه با چه هدفی صورت می‌گیرد؟

اگر قرار است، مجموعه‌ای منسجم و دارای محتوای مناسب برای ایام عید تهیه شود که دانش‌آموزان از فرصت پیش آمده تعطیلات برای مطالعه و بروز خلاقیت بیشتر استفاده کنند، دل به خواه بودن حل این مسئله‌ها خط بطلانی بر روی انسجام و محتوا دار بودن این مطالب نیست؟