استان قم از جمله استان های کشور است که دارای چندین منطقه حفاظت شده است. از جمله این مناطق، منطقه ییلاقی پلنگ دره قم است که با وسعتی معادل 31 هزار و 735 هکتار در جنوب غربی و در 50 کیلومتری قم واقع شده است که این منطقه از مناطق ییلاقی و از عرصه های کوهستانی قم به شمار میرود.
منطقه سلفچگان در ناحیه شمالی، رودخانه قمرود در ناحیه شرقی و در غرب این منطقه نیز چند روستای کوچک قرار دارد.
در دهه های گذشته پلنگ دره تنها زیستگاه آهو بوده و سپس در بردارنده انواع پستانداران از جمله پلنگ، گرگ، روباه، شغال، تشی، کل و بز، قوچ و میش، گربه وحشی، خرگوش و ... شده و بعدها به پلنگ دره مشهور شده است.
این منطقه با برخورداری از زیستگاه های جانوری، جمعیت جانوری مناسبی را در خود جا داده است.
صخره ای و تپه ماهوری بودن طبیعت این منطقه و وجود پرتگاه ها و برخورداری منطقه از پوشش گیاهی و چشمه های بسیار، باعث شده تا پلنگ دره مکانی مناسب برای حیوانات وحشی، پرندگان و سایر جانوران منطقه باشد.
وجود چشمه های فراوان و پراکندگی آنها به نحوی است که در تمام سال آب کافی را برای وحوش و گونه های گیاهی فراهم می کند. اقلیم این منطقه نیمه سرد و در فصل زمستان اکثرا پوشیده از برف است. قمرود بزرگترین و پرآب ترین و یکی از از دو رود دائمی استان نیز از حاشیه این منطقه عبور می کند و جلوه ای خاص به طبیعت آن داده است.
وجود رودخانه قمرود در بخش جنوب شرقی پلنگ دره، همچنین چشمه های بسیار و منابع خوب آبی،باعث شده تا علاوه بر گونه های مختلف حیوانات وحشی، پرندگان، خزندگان و دوزیستان، گونه هایی از انواع مختلف آبزیان نظیر ماهی سفید رودخانه ای، کولی رودخانه ای و سیاه ماهی نیز در این منطقه مشاهده شود.
شناسایی420 گونه گیاهی/ 20 درصد گیاهان با خواص دارویی
تا کنون 420 گونه گیاهی در قالب 80 تیره گیاهی در این منطقه شناسایی شده که در این میان تیره های شب بو، نعنائیان و گون ها از اهمیت و فراوانی بیشتری برخوردارند.
انواع زنبق، باریجه، کاسنی، لاله زرد، آویشن، گل حسرت، ریواس، خاک شیر و بادام کوهی از مهم ترین گیاهان این منطقه به شمار می روند.
این منطقه غنی ترین پوشش گیاهی استان قم را به خود اختصاص داده و حدود 20 درصد گونه های گیاهی آن از ارزش دارویی برخوردار است.
انواع گرامینه، کلاه میرحسن، کنگر، درمنه، گون، ریواس، شیرین بیان و انواع درختچه از جمله بادام کوهی، گز، تاغ، نسترن وحشی، پسته وحشی و ... گونه های گیاهان مرتعی منطقه را تشکیل می دهد.
کبک، انواع کبوتر، تیهو، انواع گونه های پرندگان شکاری و خزندگانی مثل مار، انواع مارمولک، بزمجه، سوسمار و لاک پشت در کنار یکدیگر زندگی می کنند.
همزیستی 91 گونه مختلف از حیوانات در کنار هم
وجود 52 گونه پرنده، 21 گونه پستاندار، 13 گونه خزنده و دو گونه از دوزیست ها در این منطقه گزارش شده و خرگوش، گرگ، شغال، روباه، پلنگ، گراز، گربه وحشی، خفاش، خارپشت، بال بلند، کفتار و جرد ایرانی از جمله پستانداران این منطقه هستند.
همچنین گونه های مختلف پرنده مثل عقاب، تیهو، بلدرچین، سبزه قبا، کبک، جغد، چکاوک سر دم سیاه، هدهد و پرستو در این منطقه شناسایی شده است.
خزندگان شاخص ترین گروه جانوری منطقهرا تشکیل می دهند که از تنوع نسبتا مناسبی برخوردارند.
تا کنون 13 گونه خزنده متعلق به 12 جنس، 6 خانواده و یک راسته در منطقه پلنگ دره مشاهده شده است.
انواع مار، سوسمار، بزمجه بیابانی و آگامای الیویه از جمله خزندگان موجود در این منطقه محسوب می شوند.
منطقه پلنگ دره از زیستگاه های انواع وحوش از جمله پلنگ بوده و از گذشته های دور مورد توجه شکارچیان قرار داشته است به همین دلیل در راستای حفاظت از نسل حیوانات و گونه های مختلف موجود در آن از سال 1375 به عنوان منطقه شکار ممنوع و در سال 1388 در لیست مناطق حفاظت شده کشور قرار گرفت.
معصومه فرمایشی
منطقه سلفچگان در ناحیه شمالی، رودخانه قمرود در ناحیه شرقی و در غرب این منطقه نیز چند روستای کوچک قرار دارد.
در دهه های گذشته پلنگ دره تنها زیستگاه آهو بوده و سپس در بردارنده انواع پستانداران از جمله پلنگ، گرگ، روباه، شغال، تشی، کل و بز، قوچ و میش، گربه وحشی، خرگوش و ... شده و بعدها به پلنگ دره مشهور شده است.
این منطقه با برخورداری از زیستگاه های جانوری، جمعیت جانوری مناسبی را در خود جا داده است.
صخره ای و تپه ماهوری بودن طبیعت این منطقه و وجود پرتگاه ها و برخورداری منطقه از پوشش گیاهی و چشمه های بسیار، باعث شده تا پلنگ دره مکانی مناسب برای حیوانات وحشی، پرندگان و سایر جانوران منطقه باشد.
وجود چشمه های فراوان و پراکندگی آنها به نحوی است که در تمام سال آب کافی را برای وحوش و گونه های گیاهی فراهم می کند. اقلیم این منطقه نیمه سرد و در فصل زمستان اکثرا پوشیده از برف است. قمرود بزرگترین و پرآب ترین و یکی از از دو رود دائمی استان نیز از حاشیه این منطقه عبور می کند و جلوه ای خاص به طبیعت آن داده است.
وجود رودخانه قمرود در بخش جنوب شرقی پلنگ دره، همچنین چشمه های بسیار و منابع خوب آبی،باعث شده تا علاوه بر گونه های مختلف حیوانات وحشی، پرندگان، خزندگان و دوزیستان، گونه هایی از انواع مختلف آبزیان نظیر ماهی سفید رودخانه ای، کولی رودخانه ای و سیاه ماهی نیز در این منطقه مشاهده شود.
شناسایی420 گونه گیاهی/ 20 درصد گیاهان با خواص دارویی
تا کنون 420 گونه گیاهی در قالب 80 تیره گیاهی در این منطقه شناسایی شده که در این میان تیره های شب بو، نعنائیان و گون ها از اهمیت و فراوانی بیشتری برخوردارند.
انواع زنبق، باریجه، کاسنی، لاله زرد، آویشن، گل حسرت، ریواس، خاک شیر و بادام کوهی از مهم ترین گیاهان این منطقه به شمار می روند.
این منطقه غنی ترین پوشش گیاهی استان قم را به خود اختصاص داده و حدود 20 درصد گونه های گیاهی آن از ارزش دارویی برخوردار است.
انواع گرامینه، کلاه میرحسن، کنگر، درمنه، گون، ریواس، شیرین بیان و انواع درختچه از جمله بادام کوهی، گز، تاغ، نسترن وحشی، پسته وحشی و ... گونه های گیاهان مرتعی منطقه را تشکیل می دهد.
کبک، انواع کبوتر، تیهو، انواع گونه های پرندگان شکاری و خزندگانی مثل مار، انواع مارمولک، بزمجه، سوسمار و لاک پشت در کنار یکدیگر زندگی می کنند.
همزیستی 91 گونه مختلف از حیوانات در کنار هم
وجود 52 گونه پرنده، 21 گونه پستاندار، 13 گونه خزنده و دو گونه از دوزیست ها در این منطقه گزارش شده و خرگوش، گرگ، شغال، روباه، پلنگ، گراز، گربه وحشی، خفاش، خارپشت، بال بلند، کفتار و جرد ایرانی از جمله پستانداران این منطقه هستند.
همچنین گونه های مختلف پرنده مثل عقاب، تیهو، بلدرچین، سبزه قبا، کبک، جغد، چکاوک سر دم سیاه، هدهد و پرستو در این منطقه شناسایی شده است.
خزندگان شاخص ترین گروه جانوری منطقهرا تشکیل می دهند که از تنوع نسبتا مناسبی برخوردارند.
تا کنون 13 گونه خزنده متعلق به 12 جنس، 6 خانواده و یک راسته در منطقه پلنگ دره مشاهده شده است.
انواع مار، سوسمار، بزمجه بیابانی و آگامای الیویه از جمله خزندگان موجود در این منطقه محسوب می شوند.
منطقه پلنگ دره از زیستگاه های انواع وحوش از جمله پلنگ بوده و از گذشته های دور مورد توجه شکارچیان قرار داشته است به همین دلیل در راستای حفاظت از نسل حیوانات و گونه های مختلف موجود در آن از سال 1375 به عنوان منطقه شکار ممنوع و در سال 1388 در لیست مناطق حفاظت شده کشور قرار گرفت.
معصومه فرمایشی