برگزاري مراسمي پرخرج در ورزشگاه صد هزار نفري آزادي به بهانه تقدير از اعضاي ستاد تسهيلات سفر‌هاي نوروز92 سبب بروز انتقادات زيادي به دولت شده است. سردار احمدي مقدم فرمانده ناجا از مخالفت نيروي انتظامي با برگزاري اين ميتينگ خبر داد. از سوي ديگر آيت‌الله‌نوری‌همداني نيز در انتقاد به برگزاري چنين همايش پر هزينه‌اي خواستار جلوگيري از اعزام دانش‌آموزان و فرهنگيان استان، به همايش ورزشگاه آزادي در تهران شدند. نمايندگان مجلس، مراجع عظام و ائمه جمعه كشور نيز، بر ضرورت توجه دولت بر الويت‌هاي ديگر كشور و اجتناب از برگزاري اين برنامه تاكيد كرده‌اند. اين انتقادها سبب شده است تا شوراي نگهبان نيز بر اساس قانون تذكراتي را به دولت درباره استفاده از امكانات دولتي در مسير انتخابات وارد بداند. در اين باره آيت‌الله سيد محمد غروي عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نيز انتقادهايي را در این خصوص مطرح کرد. گفتگوي «فردا» با وي را در ادامه بخوانيد.
- ا توجه به قرار گرفتن در آستانه انتخابات، در طول سالیان گذشته مشاهده شده که در فاصله چند ماه مانده به این رقابت بزرگ، اقداماتی از سوی افراد و گروه های خاص انجام می شود که درون آن مملو از تهمت و افترا زدن به رقبای انتخاباتی است. چه توصیه ای برای افرادی که چنین رفتارهایی را در نزدیکی انتخابات انجام می دهند دارد؟
اولا قبل از هر چیزی انسان باید یه مقدار از خدا و قهر خدا بترسد. این همه آیات و روایات از ائمه معصومین و قرآن داریم که مومن حریم دارد و مومن عزیز است. تهمت زدن به مومن و غیبت او را کردن کار درستی نیست. وقتی اینها را داریم ما باید در چهارچوب عمل کنیم. اینگونه نباشد که درباره انتخاباتی اوهامی در ما ایجاد شود و این اوهام را در اشخاص و افراد ببینیم، این مسائل را برجسته کنیم و در دست وبال مردم بیندازیم و یک نفر را ترور شخصیت کنیم. این کارها چه اهدافی دارد؟ آیا اهداف الهی دارد؟ فردی که هدف الهی دارد که به دیگران تهمت و افترا نمی زند و حرف های بی پایه را مطرح نمی کند. اینکه براساس شایعات بخواهیم حرفی بزنیم بعدا باید جواب خدا را بدهیم. اگر کسانی که شعار اسلام می دهند واقعا مومن هستند باید در چهارچوب اسلام حرکت کنند. یعنی دیگران را تخریب نکنند و غیبت و تهمت نزنند. نسبت به افراد و شخصیت ها شایعات مطرح نکنند و به آن دامن نزنند.
این کارها خلاف شرع است. اگر ما به خاطر خدا و نظام اسلامی خودمان را مطرح می کنیم تا خدمت به نظام و اسلام کنیم، لازمه این امر پاکی نیت است. باید برای آبروی مردم ارزش قائل شویم. چرا برخی برای رسیدن به اهداف خود در جامعه نفرت و اختلاف ایجاد می کنند؟ این کارها گناهان بزرگی است.
- طی ماه های اخیر دیده می شود که جریان های نزدیک به دولت همایش ها و میتینگ هایی را با هزینه های بیت المال تشکیل می دهند و از آن ها بهره های انتخاباتی می برند. این درحالی است که قانون استفاده از بیت المال برای کارهای تبلیغاتی و انتخاباتی را منع کرده است. نظر شما در این باره چیست؟
حقیقت این است که استفاده از بیت المال برای انتخابات غیر مشروع و غیر قانونی است. به خصوص کسانی که ابزارهای دولتی در اختیارشان هست. در نتیجه چه بسا ممکن است خیلی چیزها را جابه جا کنند. فعالیت ها و میتینگ هایی را راه اندازی کنند که واقعیت آن چیزی جز اهداف انتخاباتی نیست. این کار بسیار غلط است و اگر این افراد متدین و دین دار هستند نباید اینگونه برخورد کنند. حالا هر دولتی که می خواهد باشد. این کارها هیچ توجیه شرعی ندارد. با توجه به این فشارهایی که از نظر اقتصادی بر مردم وارد می آید چه ضرورتی هست که بیاییم و یک همایش با هزینه های گزاف برگزار کنیم. این کار جز فعالیت انتخاباتی نیست. حتی اگر این خرج ها از بیت المال نبود و از جیب آقایان مصرف می شد، بازهم فعل اسراف انجام شده بود. میتینگی راه اندازی کنیم که گفته می شود فقط 800 میلیون تومان هزینه تشریفات اجرایی آن است. فلان سازمان را هم مسئول صرف این هزینه می کنند تا فقط و فقط به اهداف انتخاباتی خود برسند. چه ضرورتی دارد برای کسانی که وظیفه خود را انجام دادند و امنیت مهمانان نوروزی را فراهم کردند چنین جلسه ای با این همه سر و صدا راه بیاندازیم و این همه هزینه کنیم. در شرایطی که همه می دانیم واقعیتی جز فعالیت های انتخاباتی نیست.
- از نظر شما چه برخوردی باید با افرادی که چنین هزینه های گزافی از بیت المال می کنند شود؟
اگر کشور بخواهد حساب و کتاب داشته باشد باید این افراد را محاکمه کند. این طور نیست که افراد هر شکلی که می خواهند در اموال بیت المال تصرف کنند. بدی این موضوع هم از دو جهت است. اول اینکه عدم صداقت در گفتار این آقایان دیده می شود و این کارها همه حرکت های انتخاباتی برای کاندیدایی خاص است که به احتمال زیاد تایید صلاحیت هم نخواهد شد. اگر دستگاه قضایی قدرتمندی داشته باشیم که تخلفات این تشکیلات را شناسایی کند، جا دارد که این افراد را محاکمه کند و هزینه های مصرف شده را از حلقوم آنها بیرون بکشد.
- از این بخش گفتگو خارج شویم و کمی هم درباره رفتارهایی صحبت کنیم که از دید علما و مراجع خطرات زیادی برای جامعه خواهند داشت. شما تحجر را چگونه معنا می کنید و اسلام در خصوص افرادی که رفتارهای متحجرانه دارند چه واکنشی نشان داده است؟
اگر انسان بر اساس عقل و بر اساس تجارب مناسبی که به دست می آورد و خلاصه بر اساس علم و روش های صحیح تصمیم نگیرد و کارهای خود را انجام ندهد، بلکه هر کاری می کند بر اساس تعصب باشد، تعصبی که پشت آن منطق و استدلال و برهان نباشد، چنین رفتاری از نظر اسلام تقبیح شده است. اسلام می گوید آدمی باید تبعیت از عقل و یقین داشته باشد نه اینکه از فردی تبعیت کورکورانه داشته باشد. این را در واقع ما محکوم می دانیم. اینکه انسان تعصب بدون پشتوانه عقلی داشته باشد از نظر اسلام هم مردود است.
- این نوع از تعصب چه آفاتی برای جامعه اسلامی می تواند داشته باشد؟
بالاخره اگر این رفتارها به عنوان اسلام باشد می تواند چهره اسلام و مسلمانان را بد و زشت نشان دهد. اینها خطر انحرافی است که باید مورد توجه ما باشد. اما اگر حرکت انسان بر اساس استدلال و منابع صحیح دینی و عقل استوار باشد، روند حرکتی صحیح است و مورد تایید اسلام نیز قرار می گیرد. اما رفتارهایی که نوعی از تعصب کورکورانه را در بردارد در فرهنگ ما به تحجر از آن تعبیر می شود. بعضی ها در جامعه اینگونه هستند. افرادی که دوست دارند با چشمان بسته از دیگران تبعیت کنند.
- شما راهکاری هم برای برون رفت این افراد از چنین رفتاری توصیه می کنید؟
راه برون رفت این افراد این است که مطالعه کنند ببینند اسلام چه می گوید. اینها اگر افراد مومنی و مسلمانی هستند باید مطالعه کنند ببینند اسلام در مورد عقل و یقین چه می گوید. نگاه کنند ببینند منظور قرآن از جاهلیت اولی چیست و چگونه به تقبیح این نوع از جهل پرداخته است. انبیا مختلف هم در دوران خود با چنین رفتارهایی درگیر بودند. آنچه متحجران به عنوان اسلام در ذهن دارند نوعی خرافه است و باید برای این افراد توضیح داده شود که آنچه را که اینها اسلام توهم می کنند اسلام نیست، بخش هایی از آموزه های آنها تحریف است و دستکاری شده می باشد.
- و در سطح جامعه...؟
در ارتباط با سطح جامعه نیز افرادی که اهل علم و تفکر هستند باید سرمایه گذاری کنند که چه تفاوت اساسی بین تعبد و تحجر وجود دارد. باید توضیح دهند که تفاوت تعبد با تحجر در چیست و نمونه های تفاوت آنها چیست. باید به متحجران بفهمانند که آنچه آنها در ذهن می پرورانند تعبد و اسلام نیست. انسان اگر به عنوان مومن بخواهد مورد توجه قرار گیرد یا باید خودش اهل اجتهاد باشد و یا باید از متخصص که همین مراجع هستند مسائل دینی را یاد بگیرند. اینکه انسان حرفی را از دهان کسی که سطح فکری پایین و کوتاهی دارد دریافت کند و آن را مورد استفاده قرار دهد کار درستی نیست.
- ا توجه به قرار گرفتن در آستانه انتخابات، در طول سالیان گذشته مشاهده شده که در فاصله چند ماه مانده به این رقابت بزرگ، اقداماتی از سوی افراد و گروه های خاص انجام می شود که درون آن مملو از تهمت و افترا زدن به رقبای انتخاباتی است. چه توصیه ای برای افرادی که چنین رفتارهایی را در نزدیکی انتخابات انجام می دهند دارد؟
اولا قبل از هر چیزی انسان باید یه مقدار از خدا و قهر خدا بترسد. این همه آیات و روایات از ائمه معصومین و قرآن داریم که مومن حریم دارد و مومن عزیز است. تهمت زدن به مومن و غیبت او را کردن کار درستی نیست. وقتی اینها را داریم ما باید در چهارچوب عمل کنیم. اینگونه نباشد که درباره انتخاباتی اوهامی در ما ایجاد شود و این اوهام را در اشخاص و افراد ببینیم، این مسائل را برجسته کنیم و در دست وبال مردم بیندازیم و یک نفر را ترور شخصیت کنیم. این کارها چه اهدافی دارد؟ آیا اهداف الهی دارد؟ فردی که هدف الهی دارد که به دیگران تهمت و افترا نمی زند و حرف های بی پایه را مطرح نمی کند. اینکه براساس شایعات بخواهیم حرفی بزنیم بعدا باید جواب خدا را بدهیم. اگر کسانی که شعار اسلام می دهند واقعا مومن هستند باید در چهارچوب اسلام حرکت کنند. یعنی دیگران را تخریب نکنند و غیبت و تهمت نزنند. نسبت به افراد و شخصیت ها شایعات مطرح نکنند و به آن دامن نزنند.
این کارها خلاف شرع است. اگر ما به خاطر خدا و نظام اسلامی خودمان را مطرح می کنیم تا خدمت به نظام و اسلام کنیم، لازمه این امر پاکی نیت است. باید برای آبروی مردم ارزش قائل شویم. چرا برخی برای رسیدن به اهداف خود در جامعه نفرت و اختلاف ایجاد می کنند؟ این کارها گناهان بزرگی است.
- طی ماه های اخیر دیده می شود که جریان های نزدیک به دولت همایش ها و میتینگ هایی را با هزینه های بیت المال تشکیل می دهند و از آن ها بهره های انتخاباتی می برند. این درحالی است که قانون استفاده از بیت المال برای کارهای تبلیغاتی و انتخاباتی را منع کرده است. نظر شما در این باره چیست؟
حقیقت این است که استفاده از بیت المال برای انتخابات غیر مشروع و غیر قانونی است. به خصوص کسانی که ابزارهای دولتی در اختیارشان هست. در نتیجه چه بسا ممکن است خیلی چیزها را جابه جا کنند. فعالیت ها و میتینگ هایی را راه اندازی کنند که واقعیت آن چیزی جز اهداف انتخاباتی نیست. این کار بسیار غلط است و اگر این افراد متدین و دین دار هستند نباید اینگونه برخورد کنند. حالا هر دولتی که می خواهد باشد. این کارها هیچ توجیه شرعی ندارد. با توجه به این فشارهایی که از نظر اقتصادی بر مردم وارد می آید چه ضرورتی هست که بیاییم و یک همایش با هزینه های گزاف برگزار کنیم. این کار جز فعالیت انتخاباتی نیست. حتی اگر این خرج ها از بیت المال نبود و از جیب آقایان مصرف می شد، بازهم فعل اسراف انجام شده بود. میتینگی راه اندازی کنیم که گفته می شود فقط 800 میلیون تومان هزینه تشریفات اجرایی آن است. فلان سازمان را هم مسئول صرف این هزینه می کنند تا فقط و فقط به اهداف انتخاباتی خود برسند. چه ضرورتی دارد برای کسانی که وظیفه خود را انجام دادند و امنیت مهمانان نوروزی را فراهم کردند چنین جلسه ای با این همه سر و صدا راه بیاندازیم و این همه هزینه کنیم. در شرایطی که همه می دانیم واقعیتی جز فعالیت های انتخاباتی نیست.
- از نظر شما چه برخوردی باید با افرادی که چنین هزینه های گزافی از بیت المال می کنند شود؟
اگر کشور بخواهد حساب و کتاب داشته باشد باید این افراد را محاکمه کند. این طور نیست که افراد هر شکلی که می خواهند در اموال بیت المال تصرف کنند. بدی این موضوع هم از دو جهت است. اول اینکه عدم صداقت در گفتار این آقایان دیده می شود و این کارها همه حرکت های انتخاباتی برای کاندیدایی خاص است که به احتمال زیاد تایید صلاحیت هم نخواهد شد. اگر دستگاه قضایی قدرتمندی داشته باشیم که تخلفات این تشکیلات را شناسایی کند، جا دارد که این افراد را محاکمه کند و هزینه های مصرف شده را از حلقوم آنها بیرون بکشد.
- از این بخش گفتگو خارج شویم و کمی هم درباره رفتارهایی صحبت کنیم که از دید علما و مراجع خطرات زیادی برای جامعه خواهند داشت. شما تحجر را چگونه معنا می کنید و اسلام در خصوص افرادی که رفتارهای متحجرانه دارند چه واکنشی نشان داده است؟
اگر انسان بر اساس عقل و بر اساس تجارب مناسبی که به دست می آورد و خلاصه بر اساس علم و روش های صحیح تصمیم نگیرد و کارهای خود را انجام ندهد، بلکه هر کاری می کند بر اساس تعصب باشد، تعصبی که پشت آن منطق و استدلال و برهان نباشد، چنین رفتاری از نظر اسلام تقبیح شده است. اسلام می گوید آدمی باید تبعیت از عقل و یقین داشته باشد نه اینکه از فردی تبعیت کورکورانه داشته باشد. این را در واقع ما محکوم می دانیم. اینکه انسان تعصب بدون پشتوانه عقلی داشته باشد از نظر اسلام هم مردود است.
- این نوع از تعصب چه آفاتی برای جامعه اسلامی می تواند داشته باشد؟
بالاخره اگر این رفتارها به عنوان اسلام باشد می تواند چهره اسلام و مسلمانان را بد و زشت نشان دهد. اینها خطر انحرافی است که باید مورد توجه ما باشد. اما اگر حرکت انسان بر اساس استدلال و منابع صحیح دینی و عقل استوار باشد، روند حرکتی صحیح است و مورد تایید اسلام نیز قرار می گیرد. اما رفتارهایی که نوعی از تعصب کورکورانه را در بردارد در فرهنگ ما به تحجر از آن تعبیر می شود. بعضی ها در جامعه اینگونه هستند. افرادی که دوست دارند با چشمان بسته از دیگران تبعیت کنند.
- شما راهکاری هم برای برون رفت این افراد از چنین رفتاری توصیه می کنید؟
راه برون رفت این افراد این است که مطالعه کنند ببینند اسلام چه می گوید. اینها اگر افراد مومنی و مسلمانی هستند باید مطالعه کنند ببینند اسلام در مورد عقل و یقین چه می گوید. نگاه کنند ببینند منظور قرآن از جاهلیت اولی چیست و چگونه به تقبیح این نوع از جهل پرداخته است. انبیا مختلف هم در دوران خود با چنین رفتارهایی درگیر بودند. آنچه متحجران به عنوان اسلام در ذهن دارند نوعی خرافه است و باید برای این افراد توضیح داده شود که آنچه را که اینها اسلام توهم می کنند اسلام نیست، بخش هایی از آموزه های آنها تحریف است و دستکاری شده می باشد.
- و در سطح جامعه...؟
در ارتباط با سطح جامعه نیز افرادی که اهل علم و تفکر هستند باید سرمایه گذاری کنند که چه تفاوت اساسی بین تعبد و تحجر وجود دارد. باید توضیح دهند که تفاوت تعبد با تحجر در چیست و نمونه های تفاوت آنها چیست. باید به متحجران بفهمانند که آنچه آنها در ذهن می پرورانند تعبد و اسلام نیست. انسان اگر به عنوان مومن بخواهد مورد توجه قرار گیرد یا باید خودش اهل اجتهاد باشد و یا باید از متخصص که همین مراجع هستند مسائل دینی را یاد بگیرند. اینکه انسان حرفی را از دهان کسی که سطح فکری پایین و کوتاهی دارد دریافت کند و آن را مورد استفاده قرار دهد کار درستی نیست.