دولت‌هاي سياست زده از آفت‌هاي نظام‌هاي حكومتي در تمام جهان هستند. آنگونه كه بي‌توجهي به مسائل فرهنگي و اجتماعي در اين دولتها باعث بروز آسيب‌هاي زيادي در جامعه مي‌شود كه زدودن آنها از پيكره جامعه هزينه‌هاي زيادي را مي‌طلبد در اين ميان دولتمرداني كه باعث و باني بروز چنين آسيب‌هايي شده‌اند بعد از اتمام دوران حاكميت خود نه تنها هيچ تعهدي در قبال آنچه بر سر جامعه آورده‌اند ندارند بلكه حكومت و به تعبير دقيق‌تر رئيس‌جمهور بعدي بايد مشكلاتي را در عرض دو دوره رياست قبلي بر سر جامعه آمده رفع رجوع كند و به اين ترتيب از مهم‌ترين كارهايي كه بايد در عرصه جامعه و بين‌الملل انجام دهد باز مي‌ماند. در آستانه انتخابات رياست‌جمهوري و با توجه به روزهای پایانی ثبت‌نام داوطلبان رياست‌جمهوري حجت‌الاسلام محسن غرويان، مدرس حوزه و دانشگاه، در گفتگویی با «فردا» به بررسي علل عدم توجه دولت در طول 8 سال گذشته به مسائل اخلاقی و مفاهیم دینی در کشور پرداخت.
- در طول 8 سال گذشته وضعیت مسائل اخلاقی در جامعه را چگونه دیدید و آیا در طول دوران دولت های نهم و دهم پیشرفتی در دین و اعتقادات مردم به وجود آمد یا خیر؟
در این گونه مسائل اجتماعی باید به اجماع و اتفاق نظر اکثریت صاحبنظران، علماو نخبگان علمی و فرهنگی مراجعه کرد که آنها چه نظراتی دارند. بنده فکر می کنم تنزل اخلاقی جامعه در این 8 سال گذشته امری است که مورد توافق و اجماع همه قرار گرفته است. از گلایه های مکرر مراجع عظام گرفته تا بسیاری از اقشار مردم نیز بر این موضوع تاکید دارند. حضرات آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله جوادی آملی، آیت الله نوری همدانی و آیت الله علوی گرگانی که از شخصیت های دینی و مذهبی کشور هستند نیز بارها اظهار گلایه کردند و سفارش و تاکید داشته اند که در رقابت ها احترام افراد را حفظ کنید و به کسی توهین نکنید.
- به نظر شما ریشه این تنزل اخلاقی از کجا نشات می گیرد؟
از همین بگم بگم ها. این بگم بگم ها، افشاگری ها مشکل دارد. باید ببینیم از نظر فقهی افشاگری کجا حرام است و کجا واجب است. اینگونه نیست که افشاگری همه جا خوب باشد. افشاگری در بعضی جاها حرام شرعی و فقهی است. این مسئله مورد اتفاق همه فقها است. من فکر می کنم اگر یک کارشناس مسائل اجتماعی از دور نظاره کند می بیند که در 8 سال گذشته از حیث مسائل اخلاقی تنزل داشته ایم.
- در مفاهیم دینی چطور؟ آیا روند حرکتی دولت های نهم و دهم به گونه ای بوده که دین مردم نیز افزایش یابد یا خیر؟
حضرت آیت الله سیستانی یک جمله ای دارند و به برخی از بزرگان و علما سفارش کرده بودند که مردم دینشان را از راه اعتماد به بزرگان و علمای خود دارند و اگر اعتماد مردم سلب شود دین مردم هم از دست می رود و متزلزل می شود. الان اعتماد مردم به راستگویی دولتمردان از بین رفته است. مردم اعتمادی به حرف ها و وعده ها ندارند و در عمل نیز تخلفات عدیده ای می بینند. این پرونده های اختلاس که شوخی نیست. این ها مردم را متزلزل می کند و اعتماد آنها را از بین می برد. وقتی اعتماد مردم نسبت به دولتمردان از بین رفت دینشان نیز در خطر قرار می گیرد. چراکه دولتمردان نیز جزو نظام و حاکمیت دینی کشور ما هستند. بنابراین به همان میزانی که اعتماد مردم ضعیف شده، دین مردم نیز ضعیف شده است.
- پس شما هم با برخی از علما و مراجع هم عقیده هستید که فعالیت های دولت در طول سال های اخیر باعث ضعیف شدن دین مردم شده است؟
بله. دین داری و تدین مردم ضعیف شده است.
- در این باره چه توصیه ای به دولت آینده دارید؟
دولت آینده باید صادق و راستگو باشد. با مردم شفاف سخن بگوید و هدف خدمت به مردم باشد. فلسفه وجودی دولت عملیاتی است نه تئوری پردازی در حوزه های فلسفی و جهان بینی و انسان شناسی و امثال اینها. علما هستند در حوزه ها و به این مسائل می پردازند. یعنی وظیفه دولت این است که عمل کند. رئیس جمهور آینده باید به مسائل اجرایی بپردازد و وظایف خود را با صداقت انجام دهد.
- از نظر شما دولت آینده چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
با توجه به اینکه در آستانه انتخابات هستيم لازم است كه اخلاق گرا، متواضع، مومن، داراي تفكر احترام به ديگران، داراي عملكرد مناسب مديريتي،، حافظ حريم شخصيتي افراد و متعهد به قول هستند، نامزدهايي مورد توجه قرار بگيرند. من معتقدم دولتی بايد بر سر کار بيايد که از نظر مدیریت شرایط داخل کشور و تعامل با مجموعه نیروهایی که تحت چارچوب نظام و ساختار قانونی کشور عمل می کنند، اهل مسامحه، تسامح و اعتدال باشد.
- در طول 8 سال گذشته وضعیت مسائل اخلاقی در جامعه را چگونه دیدید و آیا در طول دوران دولت های نهم و دهم پیشرفتی در دین و اعتقادات مردم به وجود آمد یا خیر؟
در این گونه مسائل اجتماعی باید به اجماع و اتفاق نظر اکثریت صاحبنظران، علماو نخبگان علمی و فرهنگی مراجعه کرد که آنها چه نظراتی دارند. بنده فکر می کنم تنزل اخلاقی جامعه در این 8 سال گذشته امری است که مورد توافق و اجماع همه قرار گرفته است. از گلایه های مکرر مراجع عظام گرفته تا بسیاری از اقشار مردم نیز بر این موضوع تاکید دارند. حضرات آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله جوادی آملی، آیت الله نوری همدانی و آیت الله علوی گرگانی که از شخصیت های دینی و مذهبی کشور هستند نیز بارها اظهار گلایه کردند و سفارش و تاکید داشته اند که در رقابت ها احترام افراد را حفظ کنید و به کسی توهین نکنید.
- به نظر شما ریشه این تنزل اخلاقی از کجا نشات می گیرد؟
از همین بگم بگم ها. این بگم بگم ها، افشاگری ها مشکل دارد. باید ببینیم از نظر فقهی افشاگری کجا حرام است و کجا واجب است. اینگونه نیست که افشاگری همه جا خوب باشد. افشاگری در بعضی جاها حرام شرعی و فقهی است. این مسئله مورد اتفاق همه فقها است. من فکر می کنم اگر یک کارشناس مسائل اجتماعی از دور نظاره کند می بیند که در 8 سال گذشته از حیث مسائل اخلاقی تنزل داشته ایم.
- در مفاهیم دینی چطور؟ آیا روند حرکتی دولت های نهم و دهم به گونه ای بوده که دین مردم نیز افزایش یابد یا خیر؟
حضرت آیت الله سیستانی یک جمله ای دارند و به برخی از بزرگان و علما سفارش کرده بودند که مردم دینشان را از راه اعتماد به بزرگان و علمای خود دارند و اگر اعتماد مردم سلب شود دین مردم هم از دست می رود و متزلزل می شود. الان اعتماد مردم به راستگویی دولتمردان از بین رفته است. مردم اعتمادی به حرف ها و وعده ها ندارند و در عمل نیز تخلفات عدیده ای می بینند. این پرونده های اختلاس که شوخی نیست. این ها مردم را متزلزل می کند و اعتماد آنها را از بین می برد. وقتی اعتماد مردم نسبت به دولتمردان از بین رفت دینشان نیز در خطر قرار می گیرد. چراکه دولتمردان نیز جزو نظام و حاکمیت دینی کشور ما هستند. بنابراین به همان میزانی که اعتماد مردم ضعیف شده، دین مردم نیز ضعیف شده است.
- پس شما هم با برخی از علما و مراجع هم عقیده هستید که فعالیت های دولت در طول سال های اخیر باعث ضعیف شدن دین مردم شده است؟
بله. دین داری و تدین مردم ضعیف شده است.
- در این باره چه توصیه ای به دولت آینده دارید؟
دولت آینده باید صادق و راستگو باشد. با مردم شفاف سخن بگوید و هدف خدمت به مردم باشد. فلسفه وجودی دولت عملیاتی است نه تئوری پردازی در حوزه های فلسفی و جهان بینی و انسان شناسی و امثال اینها. علما هستند در حوزه ها و به این مسائل می پردازند. یعنی وظیفه دولت این است که عمل کند. رئیس جمهور آینده باید به مسائل اجرایی بپردازد و وظایف خود را با صداقت انجام دهد.
- از نظر شما دولت آینده چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
با توجه به اینکه در آستانه انتخابات هستيم لازم است كه اخلاق گرا، متواضع، مومن، داراي تفكر احترام به ديگران، داراي عملكرد مناسب مديريتي،، حافظ حريم شخصيتي افراد و متعهد به قول هستند، نامزدهايي مورد توجه قرار بگيرند. من معتقدم دولتی بايد بر سر کار بيايد که از نظر مدیریت شرایط داخل کشور و تعامل با مجموعه نیروهایی که تحت چارچوب نظام و ساختار قانونی کشور عمل می کنند، اهل مسامحه، تسامح و اعتدال باشد.