عباس عبدی فعال سیاسی اصلاح طلب و تحلیل گر مسائل سیاسی در گفتگو با فرارو گفت: «اکنون نامزدهای هر سه جریان دولت، اصلاح طلبان و اصولگرایان با انواع گرایش های موجود در این جریان ثبت نام کردند؛ ولی همانطور که قبلا هم گفته‌ام با حضور آقای هاشمی محور انتخابات شامل آقای هاشمی و غیرهاشمی می شود.»
وی ادامه داد: «اگر دقت کرده باشید ورود آقای هاشمی به ستاد انتخابات وزارت کشور با ورود جریان دولت همزمان بود و من فکر می کنم دولتی ها به محض حرکت به سمت وزارت کشور به آقای هاشمی اطلاع داده‌اند که ما حرکت کردیم و طبیعی بوده که ایشان هم راه بیفتند.»
وی افزود: «دلیل این امر این است که دولتی ها کل خط مشی خود را در تقابل با آقای هاشمی تعریف می کنند و برای اینکه بتوانند احتمال رد صلاحت نامزد خود را کم کنند نیازمند این فرایند هستند و از این حیث بسیار نیازمند حضور طرف مقابل خود هستند تا هویتی برای خود تعریف کنند، این بازی تنفر از یکدیگر تبدیل به نوعی از بازی نیاز به یکدیگر هم شده است. وقتی نیرویی خود را بر حسب نفی دیگران و تنفر از آنان تعریف کند، به همین اندازه هم بقای خود را مرهون آنان خواهد دانست.»
این تحلیل گر مسائل سیاسی اظهار کرد: «اما اینکه در ادامه چه خواهد شد؛ من معتقد نیستم ترکیبی که اکنون وجود دارد تا روز انتخابات برقرار باشد؛ چون چنین پتانسیلی در کشور وجود ندارد که این حد از رقابت نزدیک به ستیز در آن شکل بگیرد.»
وی ادامه داد: «اگر نامزد دولت تایید صلاحیت شود آنگاه انتخابات تبدیل به یک دوقطبی کامل میان آقای هاشمی و جناح دولت خواهد شد و بخش عمده ای از سایر نیروها به حاشیه رانده می شوند.»
وی افزود: «در این وضعیت حتی اصولگرایانی که قصد دارند علیه آقای هاشمی فعالیت کنند دقیقا آب در آسیاب نامزد دولت خواهند ریخت، و این هم نابخردی‌های سیاست موجود است.»
وی تصریح کرد: «اما اگر نامزد دولت تایید نشود، اوضاع طور دیگری رقم خواهد خود و در این شرایط اگر آقای هاشمی تا آخر در انتخابات باقی بماند طبعا رای خواهد آورد و وضعیت سیاسی کشور تغییر خواهد کرد و من واقعا نمی توانم تصور روشنی از فرآیند پیشرو داشته باشم که چه اتفاقی خواهد افتاد.»
عبدی در پاسخ به این سوال که آیا حضور هاشمی باعث خواهد شد اصولگرایان به نامزد واحدی برسند؟، گفت: «این مسئله غیرممکن است. آنها در ائتلاف 5 گانه‌ی خود هم نتوانستند به توافق دست یابند چه برسد به اینکه بخواهند با دیگران توافق کنند. تعداد نامزدهایشان کم می‌شود ولی واحد نخواهد شد زیرا برخی از آنان به آقای هاشمی نزدیکتر هستند تا به سایر اصولگرایان.»
وی با بیان اینکه شرایط اصولگرایان به حضور یا عدم حضور نامزد دولت بستگی دارد گفت: «اگر نامزد دولت تایید صلاحیت شود، بخش عمده ای از اصولگرایان یا به صورت چراغ خاموش و یا خیلی روشن پشت سر آقای هاشمی خواهند ایستاد.»
وی ادامه داد: «اما اگر نامزد دولت تایید نشود اصولگرایان چنین تفاهمی با آقای هاشمی پیدا نخواهند کرد؛ چون خیلی برای آنها مهم نیست که آقای هاشمی بیاید یا نیاید. در این شرایط فقط بخشی از اصولگریان پشت جناح های رادیکال همچون پایداری بسیج می شوند.»
وی تصریح کرد: «اما در هر حال اصولگرایان نمی توانند با مجموعه اصلاح طلبان و برخی نیروهای دیگر که پیرامون آقای هاشمی بسیج می شوند رقابت کنند. مگر اینکه مسئله حضور آقای هاشمی به صورت دیگری رقم بخورد.»
آقای هاشمی برای ماندن نیامده است
این فعال سیاسی اصلاح طلب گفت: «برداشت من این است که آقای هاشمی برای ماندن نیامده است هر چند ممکن است مجبور به ماندن هم بشود و این یک مسئله‌ی کلیدی است. حدس من این است که آقای هاشمی به دو منظور اقدام به ثبت نام کردند که اگر این دو منظور محقق شود، ایشان کنار خواهند کشید.»
وی ادامه داد: «به هر حال اکنون نامزد دولت ثبت نام کرده و اگر تایید صلاحیت شود آقای هاشمی بدون شک تا پایان خواهد ایستاد زیرا به درستی فکر می‌کند که دیگران نمی‌توانند در برابر نامزد دولت پیروز شوند و به همین دلیل حضور همزمان آنها در وزارت کشور به نوعی به محل رزم رستم و اسفندیار تبدیل شده بود.»
وی افزود: «اما اگر نامزد دولت رد صلاحیت شود این امر برای کنار کشیدن آقای هاشمی شرط لازم است. آقای هاشمی اکنون در میان تمام شخصیت های موجود پرسابقه ترین فرد در انقلاب است. تمام انتقاداتی هم که اصولگرایان به ایشان وارد می کنند بدون استثناء مربوط به دوره هشت ساله ریاست جمهوری ایشان است که همه آنها دربست از ایشان حمایت می کردند.»
وی ادامه داد: «هیچ یک از این انتقادات مربوط به دوران پس از ریاست جمهوری ایشان نیست و لذا از این منظر یک عمل کاملا غیراخلاقی علیه ایشان انجام می دهند. چون کسانی که آن زمان از هاشمی انتقاد کردند هزینه می‌دادند و آنهایی که آن موقع نان حمایت از هاشمی را می خوردند امروز به شدیدترین وجه با ایشان مخالفت می کنند و می‌خواهند نان هر دو موقعیت متضاد را بخورند.»
وی خاطرنشان کرد: «در شرایط کنونی هر اقدامی که خواستند علیه آقای هاشمی انجام دادند؛ لذا ایشان برای چه باید کنار بنشیند؟ شرط دوم برای انصراف آقای هاشمی این است که یک تفاهم خیلی روشنی در سطح سیاسی صورت بگیرد. تفاهمی که بهتر بود قبل از انتخابات انجام می شد و آن این است که بالاخره چه کسی باید انتخاب شود. یعنی همه از چه کسی حمایت کنند و آن فرد با تفاهم با آقای هاشمی بیاید تا چگونگی تحقق مطالبات و خواست‌های سیاسی ایشان هم مشخص شود.»
وی خاطرنشان کرد: «واقعیت این است که برای کنار رفتن آقای هاشمی فقط می توان با ایشان تفاهم کرد و گرنه در غیاب نامزد دولت بدون شک آقای هاشمی انتخاب خواهند شد.»
جلیلی نمی‌تواند گفتمان بسازد
عبدی در پاسخ به این سوال که آیا آقای جلیلی به تنهایی پتانسیل تبدیل به یک ضلع انتخابات را دارد؟، گفت: «باید دید آقای جلیلی اصلا قادر به جمع آوری نیرو و گفتمان سازی هست یا خیر.»
وی ادامه داد: «در شرایط فعلی تنها دو گفتمان دولت و هاشمی که زیرمجموعه اصلاح طلبان قرار می گیرد و نیروی وسیعی دنبال ایشان قرار خواهد گرفت با هم تقابل می کنند و باقی کاندیداها اصلا از بازی خارج شده‌اند.»
وی تصریح کرد: «افراد به صفت شخص چندان مهم نیستند. باید پرسید جریان آقای جلیلی چیست که ایشان نماینده آن هستند؛ نه اینکه ایشان کیست که بخواهند کاری انجام دهند. آقای جلیلی در سیاست داخلی شخصیتی با حداقلی از تجربه محسوب می شود و در این عرصه حضوری نداشته است.»
عبدی در پاسخ به این سوال که آیا ایشان از پشتوانه خاصی برخوردار نیست؟، گفت: «پشتوانه حکومت هم رای خاص خود را دارد؛ اینکه مثلا دستور بدهند و عده ای به ایشان رای دهند؛ همین؛ ولی این رقم زیادی نیست. اما اینکه این موضوع نمی تواند گفتمان بسازد بسیار مهم است. گفتمان سازی یک فرایند پیچیده است و متولیانی دارد و حتی آقای هاشمی هم به تنهایی نمی تواند گفتمان سازی کند.»
عبدی در پاسخ به این سوال که آیا آقای جلیلی نمی تواند احمدی نژاد دوم باشد و تقابلی که قرار است در برابر هاشمی شکل بگیرد از سوی ایشان و با عنوان حامی محرومین ایجاد شود؟، گفت: «این مسئله جا نمی افتد. آقای هاشمی قصد دارد علیه وضع موجود حرف بزند و متهم درجه یک وضع موجود خود این آقایان که حامیان احمدی‌نژادند هستند؛ لذا چطور می خواهند همزمان علیه آقای هاشمی و احمدی‌نژاد حرف بزنند؟»
شیب تند می شود
عبدی درباره استراتژی جریان دولت در صورت رد صلاحیت یا تایید صلاحیت نامزد آنها گفت: «اگر نامزد دولت تایید شود، آقای هاشمی در صحنه می ماند و یک دوقطبی میان این دو شکل می گیرد.»
وی ادامه داد: «در این شرایط نتیجه انتخابات را نمی توان حدس زد، چرا که خیلی پیچیده خواهد شد و بستگی به آن دارد که چطور بازی کنند و من فکر می کنم در دو هفته آخر دولت با شیب تندی جریان سیاسی و اجتماعی را جلو می برد و از آن طرف بخش عظیمی از اصلاح طلبان پشت آقای هاشمی قرار می گیرند و یک شیب تندی هم در این سو شکل می گیرد و بدون شک هیچ کس نمی تواند جلوی فرآیند این دو شیب تند را بگیرد و این قیچی کل سیستم را به حاشیه می برد.»
وی افزود: «یعنی در این شرایط باقی کاندیداها به حاشیه می روند و در برابر این قیچی حضوری ملموس در انتخابات نخواهند داشت.»
عبدی گفت: «اما اگر نامزد اصلی دولت و یا سایر نامزذهایش رد صلاحیت شوند، گفتمانِ علیه آقای هاشمی و اصلاحات جانی نخواهد گرفت و لذا اصلاح طلبان هم به سهولت برنامه خود را جلو می برند.»
وی خاطرنشان کرد: «من نمی توانم تصور کنم در کشور تا این حد علیه آقای هاشمی حرف زده شده باشد و آن وقت ایشان بتواند در فرایند انتخابات رئیس جمهور شود و این غیرقابل تصور است و اگر چنین اتفاقی بیفتد همه نیروهای منتقد نظام باید در مبانی انتقادی خود نسبت به حکومت تجدیدنظر کنند.»
عبدی درباره واکنش جریان دولت در صورت ردصلاحیت نامزد آنها گفت: «آقای احمدی نژاد به شدت در حال تُند کردن بازی، و صفر و یک کردن آن است. اما اینکه چه‌کار می کند نمی دانم؛ فقط می دانم که به راحتی تمکین نمی کند.»
وی ادامه داد: «یعنی کسی که تا این حد کنار یک نامزد می نشیند (که البته شاید غیرقانونی نباشد اما به هر حال در عرف جمهوری اسلامی قابل تصور نیست) و عنوان می کند احمدی نژاد مشایی است و مشایی احمدی نژاد است، این فرد سکوت نمی کند و تقریبا تمام تخم مرغ های خود را در این انتخابات و به این شکل در یک سبد گذاشته است.»
وی افزود: «حکومت هم در واقع اکنون میان دو مجموعه نیرو قرار گرفته که نمی داند با هر یک چه کار کند. دلیل این مسئله نیز این است که در ایران نوعی گفتگوی فراعمومی میان نیروهای سیاسی نیست و همه مجبور می‌شوند با شدیدترین حالت و بحرانی ترین وضعیت در میدان حاضر شوند که نتیجه آن همین می شود که ملاحظه می کنید.»
وی خاطرنشان کرد: «این در حالی است که من معتقدم بهترین وضعیت برای انتخابات پیش رو یک نوع تفاهم فراانتخاباتی بود. یعنی در حال حاضر انجام انتخابات در ایران با این حد از تنش و ستیزهای سیاسی معنا ندارد؛ در حالی که قبلا می توانستند روی یک نفر تفاهم کنند و او هم می آمد اما چون اینکار را نکردند باید چوب آن را هم بخورند.»
عبدی گفت: «به نظر من بعد از انتخابات 88 به دلیل اینکه درست یا غلط اساس انتخابات در ذهن عده ای مورد سوال قرار گرفت، اکنون باید اساس بازسازی انتخابات توجه حکومت را جلب کند. ولی مشکل اینجاست که حکومت با هیچ کدام از نیروها نمی تواند کنار بیاید و هر دو طرف انتخابات (دولت و هاشمی) به یک اندازه و هر کدام به شکل خاصی برای حکومت مشکل ساز خواهند بود.»
وی ادامه داد: «آقای احمدی نژاد و تیم وی به یک شکل مورد قبول حکومت نیستند و آقای هاشمی و کسانی که از ایشان حمایت می کنند نیز به شکل دیگری مورد قبول حکومت نیستند.»
وی درباره این که نامزد مورد نظر حکومت چه کسی می تواند باشد گفت: «اساسا فرصتی برای حکومت نیست که بخواهد بطور موثر از کسی دیگر حمایت کند و من معتقدم اگر امروز انتخابات با همین نیروها برگزار شود بالای 80 درصد آرا مربوط به این دو گروه (دولت و هاشمی) خواهد شد. یعنی رای چندانی برای دیگران باقی نخواهد ماند که بخواهند روی آن حساب کنند.»
وی تصریح کرد: «از این منظر انتخابات پیش رو مانند انتخابات سال 80 خواهد شد که در عمل حکومت طرفدار کسی نبود. یعنی وضعیت رقابت در مقایسه با نامزد اصلی (آقای خاتمی) به صورتی بود که کسی که شانس‌آور باشد برای حکومت مطرح نبود. اکنون هم به همین شکل است و این دو گروه 80 درصد آرا را در دست دارند.»
عبدی در پایان تاکید کرد: «در هفته های آینده بازی این دو گروه آنقدر تُند خواهد شد که سایر کاندیداها به طور عملی به کناره‌ها می‌روند؛ مگر اینکه دوست داشته باشند بیایند و در تلویزیون صحبتی بکنند و باید گفت پتانسیل حکومت و ساختار سیاسی ایران توان تحمل این وضعیت را نخواهد داشت.»